Pomysł na Kazimierskie Murale Historyczne narodził się podczas przygotowywania XIII Święta Ulicy Józefa w 2014r., które organizowane było przy znacznej pomocy ze strony Rady Dzielnicy I Kraków Stare Miasto. Wstępny projekt zakładał wypełnienie 4-rech ślepych arkad w murze przy ul. Józefa 17 postaciami Króla Kazimierza Wielkiego, Esterki, Woja i Żyda, potem zagospodarowaliśmy piątą arkadę na postać patrona ulicy i tegoż święta - Cesarza Józefa II. Koszty związane z realizacją projektu, jak również procedury urzędowe nie pozwoliły na zrealizowanie go w 2014r.
Z nowym rokiem pojawiła się możliwość zrealizowania pomysłu przez złożenie wniosku jako propozycji Zadania do Budżetu Obywatelskiego na Poziomie Dzielnic w roku 2015 roku. Razem z Piotrem Janowczykiem, artystą malarzem, wykładowcą sztuki street-artu na uczelniach warszawskich i krakowskich stworzyliśmy projekt Kazimierskich Murali Historycznych, który został pozytywnie zaopiniowany przez głosujących i organa urzędowe.
Postacie na Kazimierskich Muralach Historycznych, idąc od ul. Krakowskiej:
| 1. |  |
KAZIMIERZ WIELKI – król Polski, jednego z najwybitniejszych władców Europy. Za jego panowania terytorium Polski wzrosło prawie trzykrotnie, skarb był pełen, powstały nowe zamki, miasta i wsie. Rozbudował system obronny, założył dzisiejszy Uniwersytet Jagielloński (budynek Wydziału Judaistyki przylega do Murali). Kazimierz Wielki wydał przywilej lokacyjny dla miasta Kazimierz, dzisiejszej dzielnicy Krakowa. Jego panowanie wiąże się z hasłem: "Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną" |
| 2. |  |
ESTEKA ( Estera Małach), wielkiej urody Żydówka, legendarna oblubienica króla Kazimierza Wielkiego. Jej romans stał się kanwą wielu romantycznych historii w literaturze polskiej. |
| 3. |  |
KAROL KNAUS mało znany kazimierski architekt, budowniczy, artysta, konserwator zabytków, rajca miejski. Z jego udziałem powstały nie tylko kamienice na Plantach Dietlowskich, Gmach Poczty Głównej, Gmach Sokoła na ul. Piłsudskiego, Miejska Kasa Oszczędności na ul. Szpitalnej, ale i każdemu znana sadzawka, pomnik ks. Kordeckiego, kuta brama wjazdowa, krypta zasłużonych w kościele na Skałce. W wieku 7 lat stracił rodziców, był samoukiem. Zaczynał jako ślusarz, kaflarz, murarz, a po zdobyciu wykształcenia sam prowadził własną pracownię, w której wykształciło się wielu budowniczych i architektów. Knaus był autorem nieśmiertelnego hasła: "Nie dajmy zasłaniać Wawelu" |
| 4. |  |
HELENA RUBINSTIN ( Chaja Rubinstein ) – „Cesarzowa piękna” Urodzona na Kazimierzu, swoją praktykę zawodową zaczynała w sklepie rodziców przy ul. Józefa 13. Wyemigrowała z Polski, w Australii stworzyła jedną z największych firm kosmetycznych, zaliczana jest do jednej z najbogatszych kobiet świata. Mawiała, że: "Nie ma kobiet brzydkich, są tylko leniwe" |
| 5. |  |
CESARZ JÓZEF II – Patron Ulicy od 1866 roku. Reformator i myśliciel, najwybitniejsza postać europejskiego absolutyzmu oświeceniowego. Autor wielu postępowych dekretów, m.in. o tolerancji, uwłaszczeniu chłopów… Założył wolne królewskie miasto Podgórze. W 2015r. obchodziliśmy 150-lecie przyłączenia Podgórza do Krakowa. Przejeżdżając przez Galicje, zatrzymał się w Pałacu Wojewodzińskich na rogu ulicy Krakowskiej i Żydowskiej, dziś noszącej jego imię. Józef II rządził zgodnie z zasadami: "Wszystko dla ludu, nic poprzez lud" |
Postacie na Muralach związane są z historią biednego krakowskiego Kazimierza. Na szarym tle muru, jak szarość dnia codziennego, każda postać zaznaczona jest „ białą plamką”, niczym światełkiem nadziei w ich poczynaniach. „Złota wstęga” przewijająca się przez ich oczy to symbol odniesionego sukcesu i bogactwa.
Murale od października 2015r. można oglądać w Krakowie przy ul. Józefa 17. Monumentalne portrety cieszą się one ogromnym zainteresowaniem nie tylko turystów. Krótkie polsko-angielskie informacje na tablicach przybliżają czytającym daną osobę. Uczą historii i pokazują związek z krakowskim Kazimierzem. Wyjaśniają nazwę ulicy Józefa, tak często myloną np. z ul. św. Józefa. Artystycznie piękne Murale ozdobiły i ożywiły jedną z najpiękniejszych ulic Krakowa, zwana krakowską Montparnasse, żyjącą wystawami, kiedyś czwartkami artystycznymi, nastrojowymi knajpkami nierzadko będącymi galeryjkami, w których można posłuchać muzyki na żywo. "To miejsce, gdzie czas się zatrzymał, sąsiedzi dobrze się znają, galerie i knajpki maja się dobrze, a turyści zwalniają kroku, by przyjrzeć się zakamarkom".
Projekt i wykonanie: Piotr Janowczyk - twórca wieloformatowych projektów malarskich zaliczanych do nurtu Streetartu. Jego realizacje znajdują się zarówno w Polsce jak i Europie. Jego monumentalne projekty były realizowane m.in. w Pradze czeskiej, Odessie i Dreźnie, Warszawie i Wrocławiu. Autor cykli portretowych wielkich Polaków realizowanych m.in. dla Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Galerii Osobowości Kultury. Wieloletni wykładowca technik ilustracyjnych na wydziałach artystycznych w Warszawie i Krakowie oraz Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii Fotografii.
Autor: Wanda Kalbarczyk - inicjator i współwykonawca projektu, współwłaścicielka Pubu-Galerii „Wręga”
Zdjęcia: Rafał Kalbarczyk Pub-Galeria „Wręga”
