To jedna z tych historii, które zaczynają się w dzieciństwie: Na początku jest marzenie małego chłopca ? chłopiec marzy o byciu pilotem i lataniu w przestworzach, robi samoloty z papieru i skleja modele.
Później gdy chłopiec dorasta zaczyna podróżować i tak jakoś wyjątkowo działa na niego atmosfera lotnisk: ogromne przestrzenie, gdzie każdego dnia krzyżują się drogi tak wielu ludzi z najróżniejszych zakątków świata, miejsce dające poczucie wolności, pełne kolorów, zapachów, emocji.
No i może nawet pojawia się czasami takie marzenie by kiedyś przestać być jedynie pasażerem, a samemu pokierować jakimś statkiem powietrznym, ale bycie pilotem to trudny fach i trzeba w końcu odstawić papierowe samoloty i dziecięce sny o lataniu, a zająć się prawdziwym dorosłym życiem.
Na szczęście często jest tak, że co komu przeznaczone, to go nie mija (chociaż czasami przybiera nieco inną od pierwotnie zamierzonej formę) i tak oto Janusz Matoga ? przedsiębiorca i radny ze Świątnik Górnych, od trzech sezonów jest również pilotem PPG. Co prawda nie lata samolotem tylko paralotnią z napędem, ale słuchając jego opowieści wydaje się, iż jest to nawet bardziej ekscytująca forma podróży powietrznych.
Co więc należy zrobić aby zostać paralotniarzem?
Paralotniarstwo jest jednym z najpopularniejszych sportów lotniczych. By zacząć latać należy odbyć kurs paralotniowy pod okiem doświadczonych instruktorów. Samodzielne próby lotów jedynie według podręczników traktujących o technice startu, pilotażu i lądowania prowadzą do tego, że aktywność ta postrzegana jest jako sport ekstremalny. Nauka dzieli się na kilka etapów, przejście każdego z nich zajmuje około tygodnia. Szkolenie teoretyczne obejmuje wykłady z ogólnej wiedzy o paralotni, zasadach lotu, zasadach bezpieczeństwa oraz zagadnienia z meteorologii i prawa. Wszystkie te elementy są istotne gdyż pilot wkracza w nowe, silnie oddziaływujące środowisko. Powietrze jest żywiołem pełnym niespodzianek i niebezpieczeństw. Właściwa interpretacja tych zjawisk (wypiętrzanie się chmur Cb, zmiana siły i kierunku wiatru, zjawiska termiczne) są podstawą do podjęcia decyzji o starcie lub jego zaniechaniu.
Celem szkolenia praktycznego jest nauka startów i lądowań oraz umiejętność samodzielnego przygotowania i kontroli sprzętu przed lotem. Adept lotnictwa uczy się i doskonali podstawowe manewry jakimi są: start, zmiana kierunku i prędkości lotu, korygowanie znoszenia, precyzyjne podchodzenie do lądowania. Kolejne etapy mają charakter doszkalający. Wprowadza się nowe techniki wytracania wysokości, nawigacji oraz umiejętność lądowania w ograniczonym terenie.
Po zdaniu egzaminu teoretycznego i praktycznego Urząd Lotnictwa Cywilnego wydaje stosowne uprawnienia. Podstawowe zakupy sprzętowe dotyczą: paralotni, uprzęży, kasku ochronnego, napędu silnikowego ze śmigłem, spadochronu ratunkowego i awioniki (busola lub GPS, variometr, transponder). Nie bez znaczenia jest właściwy ubiór. Już w czasie szkolenia wymagane jest obuwie z usztywnieniem stawu kostkowego, które zapobiega kontuzji podczas lądowania. Wygodny, niekrępujący ruchów kombinezon, chroni przed wychłodzeniem podczas długich i wysokich lotów. (zdarzają się loty powyżej 2 tys. metrów nad terenem)
Latanie swobodne znacznie różni się od latania z napędem. W pierwszym przypadku paralotnia do wznoszenia wykorzystuje przemieszczające się warstwy powietrza odbitego od wygrzanej powierzchni ziemi. Takie kominy termiczne mogą mieć średnice nawet kilkuset metrów i powodują, że paralotnia wlatując w kolejne bąble termiczne utrzymuje się w powietrzu bez utraty wysokości.
Wykorzystanie napędu w paralotniarstwie uniezależnia pilota od latania w termice, przeciwnie należy unikać tych zjawisk, ponieważ wlot w strefę noszeń z napędem czyli z siłą poprzeczną może doprowadzić do deformacji skrzydła, które jest miękkopłatem (nieprzepuszczalna tkanina z komorami o profilu aerodynamicznym wypełniona powietrzem) Latanie odbywa się zatem najczęściej wczesnym rankiem kiedy jeszcze nie ma termiki lub późnym wieczorem po jej wygaśnięciu.
Bardzo dużą wagę przykłada się do dokładnego sprawdzenia wszystkich elementów paralotni przed startem, ponieważ ma to kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa paralotniarza. Istnieje szczegółowa lista czynności, dotyczących m.in. sprawdzenia skrzydła, uprzęży, taśm linek, spadochronu ratunkowego, które każdy pilot powinien wykonać przygotowując się do lotu. Silnik i wszystkie elementy napędu wymagają drobiazgowej kontroli przed lotem i po jego zakończeniu. Mimo, że napędy budowane są na bazie prostych silników dwusuwowych to jednak ich eksploatacja w trudnych warunkach każe stosować wysokiej jakości części zamienne.
Jeśli jesteśmy wysoko nad ziemią i awarii ulegnie silnik lub zwyczajnie braknie paliwa to paralotnią możemy szybować i bezpiecznie podejść do lądowania na płaskim, niezabudowanym terenie. Dokładność przy eksploatacji sprzętu paralotniowego jest konieczna jeśli chcemy uniknąć dodatkowych problemów i niebezpiecznych sytuacji w powietrzu.
Cały lot wymaga silnego skupienia. Lotnik ciesząc się pełnią wolności musi myśleć o najdrobniejszych szczegółach. Wlatując w nowy teren należy pamiętać, że dużym zagrożeniem są linie energetyczne, szybko zmieniające się warunki atmosferyczne czy inni użytkownicy przestrzeni powietrznej. Nadlatujący śmigłowiec lub samolot powoduje silne turbulencje, które mogą zakłócić przepływ powietrza wokół paralotni co w konsekwencji może doprowadzić do utraty siły nośnej i zderzenia z ziemią
Jak długo trzeba trenować by czuć się pewnie w każdej fazie lotu?
Jako pierwsze skrzydło należy wybierać paralotnie szkolne i rekreacyjne. Mając nalot większy niż np. 100 godzin można się ?przesiadać? na konstrukcje wyczynowe. Wielu paralotniarzy lata na glajtach rekreacyjnych, które są bardzo bezpieczne i wybaczają wiele błędów pilota. Należy podkreślić, że ciągły trening procedur pilotażu i sprawności fizycznej jest koniecznością. Poczucie pewności siebie w jakiejkolwiek fazie lotu jest sygnałem aby przestać latać. Lepiej bowiem być na ziemi i marzyć by lecieć niż lecąc - marzyć aby być na ziemi.
Bogactwo wrażeń jakie towarzyszy podczas lotu jest trudne do opisania. Jest miejsce na radość i zadumę, modlitwę i skupienie, dystans do rzeczy, które tak pochłaniają każdego dnia.
Janusz Matoga- lotnik, jest członkiem Małopolskiego Klubu Paralotniowego. MKP zrzesza 38 osób, które łączy wspólna pasja. Jest wśród nich członek Kadry Narodowej, Reprezentant Polski na międzynarodowych zawodach paralotniowych- Kamil Mańkowski, wirtuoz akrobacji paralotniowych. Lotnicy z MKP biorą udział w zawodach, lotach rekreacyjnych, pokazach lotniczych, organizują atrakcyjne przeloty dla najmłodszych tak zwany ?słodki deszcz?. Paralotniarstwo daje możliwość robienia zdjęć z perspektywy ?lotu ptaka? oraz jest coraz częściej wykorzystywane w reklamie lotniczej. (baner holowany za paralotnią)
Janusz Matoga jest ojcem trójki dzieci, które przyglądając się pasji swojego taty, przymierzają jego paralotniarski kask i buty. Kinga, Filip i Karol ćwiczą już swoje przyszłe loty biegnąc przez pokój i skacząc z kanapy. Bo ?skrzydła? rosną w człowieku od dziecka.
Powyższy tekst ukazał się w 16 numerze Kuriera Świątnickiego z października 2012r
