W dniu 5 września na skawińskim rynku miała miejsce lekcja historii na ulicach miasta upamiętniająca zagładę Żydów w Skawinie 29 sierpnia 1942 r. Inicjatorem i organizatorem lekcji było Muzeum Regionalne w Skawinie, a jej celem było przekazanie młodym mieszkańcom informacji o środowisku Żydów skawińskich, a szczególnie o zbrodni ludobójstwa.
W spotkaniu uczestniczyli uczniowie klasy 1c Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego i klasy 1d Liceum Ogólnokształcącego w Skawinie pod opieką nauczycieli historii, Konrada Rzepeckiego i Jacka Lelka. O wydarzeniach rozgrywających się na rynku skawińskim opowiadali zaproszeni goście: Anna Kudela, Wiktoria Skołyszewska, Stanisław Cinal, Józef Kuma i Władysław Sieprawski.
W pierwszej części lekcji pani Anna Kudela opowiadała o ludności żydowskiej w Skawinie i jej roli w życiu gospodarczym i społecznym.
Głównym tematem lekcji było przedstawienie przez Panią Profesor obrazu selekcji Żydów w zachodniej części rynku. 28 sierpnia 1942 r. dowódcy SS i Policji w dystrykcie Kraków wydali oficjalny okólnik mówiący: ?29 sierpnia 1942 r. będzie ostatnim dniem pobytu Żydów w Skawinie?. W tym dniu zebrano ludność żydowską na rynku. Tutaj po krótkim przemówieniu przystąpiono do segregacji przy pomocy prób sprawnościowych. Kilka wydanych komend w rodzaju ?siad ? powstań? ujawniło starych i niesprawnych. 300 załadowano na samochody i wywożono do lasu Na Bagienkach, gdzie ich rozstrzelano i pochowano we wspólnej mogile. Wszyscy inni, w tym dużo dzieci, uznani za sprawnych, uformowani zostali w pochód i ruszyli z rynku w kierunku torów kolejowych.
Pani Wiktoria Skołyszewska opowiedziała, jak przez wycięte otwory w zasłonie okiennej obserwowała selekcję ludności żydowskiej. Opowiadania były tak przejmujące, że wywoływały łzy w oczach pań.
Pan Józef Kuma, który przybył na lekcję z Warszawy opowiadał o zagładzie Żydów w lesie tynieckim oraz o koncentracji Żydów w naszym mieście. Następnie uczestnicy lekcji przeszli na ulicę Batorego, gdzie pan Józef mówił o pochodzie Żydów w kierunku torów kolejowych. W pobliżu rampy kolejowej opowiadał o wpędzaniu więźniów przez esesmanów do wagonów bydlęcych. Przy pomocy bicia i psów wpędzano do każdego z 30 wagonów po 160 Żydów. Około 3800 zostało wywiezionych do obozu koncentracyjnego, gdzie zostali zamordowani. Wielu z nich zmarło w tych wagonach.
Uczestnicy lekcji przeszli ulicą Kolejową wydłuż torów, gdzie stały wagony pociągu śmierci. Ostatnią częścią lekcji była Msza Św. odprawiona przez Księdza Prałata Edwarda Ćmiela w intencji mieszkańców Gminy, którzy zginęli w okresie okupacji, w tym ludności żydowskiej zamordowanej w Skawinie.
70 rocznica zagłady Żydów w Skawinie stała się szczególną okazja przekazania pamięci o mieszkańcach Skawiny, o Żydach skawińskich, młodemu pokoleniu.
W lekcji ze względu na stan zdrowia nie uczestniczył Jan Prochwicz autor książki pt. ,,Żydzi skawińscy? We wstępie napisał: "Pamiętam wielu Żydów skawińskich, ich obyczaje, ubiory, zachowanie, paradowanie w szabas i targowanie na jarmarku. Do dziś pamiętam, gdzie stoją ich domy i w których lokalach mieli własne sklepy i warsztaty pracy. Dzisiaj, gdy chodzę ulicami Skawiny, przychodzi mi na myśl - czy ktoś jeszcze z mieszkańców tego miasta pamięta o mieszkających tu kiedyś Żydach, o ich sklepach, domach. Nie ma już Żydów w Skawinie, a pamięć o nich szybko zanika. Aby ocalić od zapomnienia tych współtwórców historii naszego miasta, napisałem te skromna cześć wspomnień."
Informacje o zagładzie Żydów w Skawinie znajdują się na stronach internetowych:
- www.sztetl.org.pl
- www. dori.tomp.pl
