Zacznę od osobistej nuty. Autorkę ?Jagę? a także jej męża Wiktora, też lekarza, poznałem w latach 1950, w czasie wspólnej pracy w III Klinice Chorób Wewnętrznych, kierowanej przez Juliana Aleksandrowicza. Od początku wysoko ceniłem Jagi osobowość, zdolności i umiejętności lekarskie oraz pozazawodowe talenty.

Po objęciu przez Jagę kierownictwa Oddziału Chorób Wewnętrznych w Nowej Hucie spotykaliśmy się przyjacielsko na naukowych i organizacyjnych posiedzeniach krakowskich towarzystw lekarskich.

Wyboru, opracowania i wydania opowiadań autorki w 100.rocznicę jej urodzin, dokonał syn Krzysztof Miklaszewski, dobrze znany z działalności w dziedzinach teatru, filmu, literatury i publicystyki kulturalnej.

Syn jest autorem tekstów /wstępnego i końcowego/, w których czytamy: biogram Jagi, informacje o wykształceniu, miejscach pracy oraz o ważnych osiągnięciach w dziedzinie medycyny /naukowych, dydaktycznych, organizacyjnych/, dalej o zainteresowaniach sportowych, artystycznych /aktorskich, nade wszystko literackich/. Słusznie przypomina też o postawie patriotycznej matki ? zaangażowaniu w konspirację /ZWZ, AK, Żegota/, nagrodzonym londyńskimi Złotymi Krzyżami Rzeczypospolitej Polskiej i Armii Krajowej. W tekstach roi się od nazwisk znanych i wybitnych przedstawicieli środowiska krakowskiego.

Książka zawiera ponad 50 opowiadań, nowel, esejów. Pierwszy tekst opisuje kulisy wystawienia ?Mątwy? Witkacego, inaugurującego sławny później teatr Cricot i udział w nim Jagi ? studentki medycyny w roli ? Matrony Ladacznicy. Dalsze opowiadania są zgrupowane w chronologii opisywanych wydarzeń. A mianowicie: Obrazki z okupacji, Kraków-wyzwolony?, O Nowej to Hucie piosenka, Nasza mała stabilizacja czyli mężczyźni, Szpital na peryferiach i praktyka w centrum czyli kobiety oraz Ci wspaniali rzeźbiarze /Dunikowski, Puget/.

Duża liczba, ciekawa a różna tematyka opowiadań umożliwiają jedynie ogólne ich omówienie. Poszczególne eseje stanowią ciekawe kazuistyczne opisy pacjentów oddziału szpitalnego lub częściej ? prywatnego gabinetu. Budzi uznanie analiza medyczna, połączona z psychosomatyczną i psychologiczną oraz społeczną. Sytuacje kontaktu z chorymi stwarzały okazję do świadczenia empatii, niekiedy jednak bywały komiczne, tragiczne lub wręcz groźne dla autorki jako lekarki. Opisuje ona wręcz fotograficznie nie tylko osoby, lecz również ich ubiory, warunki bytu, mieszkania i domy. Na uznanie zasługują zacięcie i doświadczenie literackie oraz styl, nie bez czasem ironii, a nawet autoironii. Opowiadania ?czyta się?, bo dowodzą talentów i doświadczenia literackiego.

Bardzo dobra jest strona edytorska książki ? czytelna czcionka, kredowy papier, ciekawe barwne ilustracje /między rozdziałami/, bardzo twarda, barwna okładka. Na pochwałę zasługuje opracowanie graficzne książki /Sławomir Golemiec/.

Lekturę książki warto w pełni polecić aktualnym i przyszłym pracownikom służby zdrowia, a także zwykłym czytelnikom, słowem wszystkim zainteresowanym losami i kształtem medycyny i socjologii i mieszkańców Krakowa i samego miasta w latach okupacyjnych i powojennych.

 

AFR Pracownia Golem Kraków 2012, s. 270, ilustr.,