Wczoraj w Towarzystwie Lekarskim Krakowskim zastanawiano się nad rolą w organizmie człowieka takich pierwiastków śladowych jak: żelazo, miedź i cynk. Okazuje się iż ich wpływ na nasz organizm jest niebagatelny, a ich niedobory lub nadmiary prowadzą do stanów chorobowych.

Szczególnie ważne jest to w patogenezie chorób układu krążenia. Badania były prowadzone w Klinice Kardiologicznej UJ przy współpracy Wydziału Chemii tejże uczelni w ramach Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich- Nauki Molekularnej dla Medycyny. Pani docent Katarzyna Stolarz-Skrzypek mówiła o znaczeniu tych trzech pierwiastków dla naszego zdrowia. Podkreślała ,że żelazo ma istotny udział w metabolizmie komórki. Jest ono niezbędne dla optymalnego funkcjonowania i przetrwania komórek Niedobory żelaza prowadzą do upośledzenia funkcji narządów, ograniczenia tolerancji wysiłku, a to wszystko prowadzi do zwiększonej zachorowalności. Dzienna dawka żelaza (Fe) dla naszego organizmu wynosi 14 mg. Źródło żelaza to wątroba ,kakao, fasola, orzechy, kasza gryczana i o dziwo natka pietruszki. Do tej pory kojarzyła mi się ona ze źródłem witaminy C a jak widać ma jeszcze wiele cennych właściwości. U pacjentów z niewydolnością serca obserwuje się znaczne niedobory tego pierwiastka jednak nie zawsze wiąże się to z anemią. Również nadmiar żelaza szkodzi mięśniowi sercowemu i może dochodzić do niewydolności serca. Z kolei miedź ma znaczenie katalityczne dla centrum syntezy enzymów w naszym organizmie. Zalecana dzienna dawka tego pierwiastka to 1mg/na dobę. Miedź (Cu) znajdziemy m.in. w ostrygach, kakao, gorzkiej czekoladzie, orzechach. Jej niedobór to niewydolność mięśnia sercowego a z kolei wysoki poziom tego pierwiastka w surowicy to zwiększone ryzyko choroby wieńcowej. Tak więc widać na tych przykładach, że najlepiej sprawdza się tutaj zasada „złotego środka”. I trzecim ważnym pierwiastkiem śladowym dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu jest cynk. On również spełnia rolę katalityczną dla centrum syntezy enzymów , a także nie do przecenienia jest jego rola w regulacji ekspresji genów. Dzienne zapotrzebowanie na cynk (Zn) to 10mg/na dobę. Jego źródło to: pestki, ser żółty, orzechy, chleb razowy. Jego niewłaściwy poziom w naszym organizmie powoduje zawały serca a także zakrzepicę, a więc wszystko to co jest konsekwencją choroby miażdżycowej. Natomiast mgr Joanna Płatek doktorantka z w/w Studium przedstawiła nam wyniki badań zależności pomiędzy podażą miedzi, cynku i żelaza a ciśnieniem tętniczym w populacji regionu krakowskiego. W tym projekcie naukowym przebadano populację mieszkańców gminy i miasta Niepołomice. Z przeprowadzonych badań wynika iż podaż tych pierwiastków zależy od rodzaju pożywienia oraz zdolności ich eliminacji z organizmu. Poziom żelaza ,miedzi i cynku badano zarówno w krwi jak i w moczu. Średnia wieku badanych to 47 lat .W grupie tej duży odsetek stanowiły osoby otyłe, a 54% to osoby z nadciśnieniem tętniczym. Wnioski jakie płyną z tych badań to przede wszystkim to iż poziom żelaza w osoczu ma wpływ na ciśnienie krwi. Wysoki poziom ferrytyny to wzrost ciśnienia krwi. Ferrytyna zaś jest białkiem komplementującym jony żelaza i przechowującym je w wątrobie. Dlatego też w takich przypadkach należałoby zastanowić się nad tym co powoduje wzrost tego białka w organizmie .I drugi wniosek płynący z tych badań to ,że zaobserwowano wzrost wydalania miedzi w moczu pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. Klamrą spinającą te rozważania było wystąpienie prof. Emilii Kolarzyk z Zakładu Higieny i Dietetyki UJ ,która mówiła o udziale pierwiastków śladowych w dobowej racji pokarmowej osób w podeszłym wieku z rozpoznaniem schorzeń układu krążenia. Okazuje się, że prawidłowe odżywianie jest jednym z głównych czynników determinujących stan zdrowia człowieka. U osób w podeszłym wieku, u których naturalnie wzrasta ryzyko rozwoju dietozależnych przewlekłych schorzeń degenerujących ,prawidłowe odżywianie jest priorytetowym elementem stylu życia. Zarówno niedobory wielu składników pokarmowych jak również ich nadmiary, mogą przyspieszać procesy starzenia się organizmu oraz sprzyjać występowaniu chorób degeneracyjnych, współdecydujących o jakości i długości życia seniorów. Homeostaza pierwiastków śladowych może być zaburzona poprzez nadmierną lub niedostateczną podaż z dietą, zmniejszenie biodostępności oraz współistniejące choroby. Zaburzenia homeostazy cynku i miedzi mogą być przyczyną chorób sercowo-naczyniowych ,zaburzeń w gospodarce lipidowej i węglowodanowej prowadząc do powstania zmian miażdżycowych ,a także nadciśnienia tętniczego.