Autorka jest absolwentką i doktorantką historii Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Uzyskała stypendium Fundacji Lanckorońskich i Polskiej Misji Historycznej w Würzburgu oraz grant Narodowego Centrum Nauki.

Jej główne zainteresowania dotyczą pogranicza polsko ? litewsko ? krzyżackiego w okresie późnego średniowiecza. Książkę dofinansowało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie powstał w Palestynie w r. 1190. Odegrał wielką rolę w dziejach naszego kraju od 1226 r., kiedy Konrad Mazowiecki powierzył zakonowi obronę Mazowsza przed Prusami. Do r. 1283 zakon podbił Prusy i stworzył własne państwo ? Prusy Krzyżackie, zaś w latach 1308-9 opanował Pomorze Gdańskie i rozpoczął wojny z Polską /1308-1521/, zakończone w r. 1525 sekularyzacją i powstaniem lennego świeckiego księstwa ? Prus Książęcych. Krzyżacy stali się tematem dzieł literackich, filmowych i malarskich. Książka M. Brody rzuca wiele światła na medycynę zakonu w XIV-XV stuleciu.

?Wstęp? podaje znaczenia mian: medyków, lekarzy ran, chirurgów ii. Treść książki dotyczy okresu od 1323 r., z którego pochodzi wzmianka o pierwszym lekarzu krzyżackim do 19.X.1466 r., kiedy wskutek zawarcia drugiego pokoju toruńskiego doszło do zmian terytorialnych państwa zakonnego. Książka ma cztery duże rozdziały.

Pierwszy ?Tło? omawia: średniowieczną medycynę Europy, opartą na wiedzy grecko ? rzymsko ? arabskiej, rolę klasztorów, wyodrębnienie ?lekarzy? i ?chirurgów?, rozwój uczelni od Salerno do wydziałów lekarskich uniwersytetów oraz powstawania wspólnot pielęgnujących chorych, w tym zakonu krzyżackiego. Następnie wykłada o osobach i działalności dworskich lekarzy dynastii Luksemburgów, Andagawenów i Piastów, a więc Czech, Węgier i Polski w czasach pojawienia się pierwszych lekarzy zakonu krzyżackiego.

Drugi rozdział ?Kim byli? w trzech podrozdziałach przedstawia lekarzy: wielkich mistrzów zakonu, pruskich miast i ?specjalistów? leczenia ran i oczu. Pierwszym był magister Frugerius /1323/, po nim dalsi przyboczni lekarze wielkich ministrów w Malborku. Lekarze w miastach pruskich pojawili się nieco później. Lekarze ran, chirurdzy i okuliści zwykle nie byli stale związani z dworami komturów i miastami pruskimi, a miewali też praktyki w innych dziedzinach. Mało wiemy o litotomistach.

Trzeci rozdział ?Skąd pochodzili?? omawia sylwetki i działalność dwu grup lekarzy: miejscowych, urodzonych na ziemiach krzyżackich i cudzoziemców na nie przybyłych.

W ostatnim rozdziale ?Czym się zajmowali? mamy wnikliwe przedstawienie ówczesnej diagnostyki i terapii, udziału lekarzy w kontaktach dyplomatycznych /jako lekarze przyboczni lub posłowie/ oraz dochodów zwykle bardzo majętnych medyków.

Zakończenie reasumuje treść książki. Zamieszczona po nim 24-stronicowa tabela jest listą lekarzy krzyżackich z lat 1323-1466. Podaje ona: imię czasem z nazwiskiem, pochodzenie, chronologię źródeł i ich dane oraz charakterystykę medyków. Z ponad stu wymienionych większość była znana pod imieniem /rzadziej i nazwiskiem/, jedna trzecia pozostała anonimowa. Tabela nie objęła lekarzy zaangażowanych przy beatyfikacji błogosławionej Doroty. Wykaz skrótów użytych w przypisach liczy dwie strony, wykaz różnojęzycznych źródeł i literatury /archiwalne, drukowane i opracowania/ - 24, a obszerne streszczenie angielskie ? pięć. W książce występuje około 750 przypisów podających dane piśmiennictwa, a często dodatkowe informacje lub cytaty.

Książka jest oparta na bardzo licznych, cennych źródłach i literaturze. Świadczy o wręcz benedyktyńskim trudzie autorki i świetnym opanowaniu warsztatu naukowego. Godnym uznania jest, że temat książki i jego rozwiązanie wzbogacają naszą wiedzę o średniowiecznej medycynie, zwłaszcza państwa krzyżackiego oraz o stosunkach polsko/litewsko/krzyżackich.

Zasługą znanej oficyny Universitas jest strona edytorska. Wielobarwna okładka ma na swym froncie reprodukcję ?Leczenia głupoty? Hieronima Boscha, a z tyłu ? wyimki z wydawniczych recenzji.

Treść książki można polecić historykom, zwłaszcza średniowiecza, historykom medycyny, a także innym zainteresowanym tematyką dzieła.

Universitas Kraków 2013, s. 226

PRZECZYTAJ

 📝 Najnowszy artykuł
01 Grudnia 2025

Park kulturowy Półwsie Zwierzynieckie

felekPark i to Kulturowy – jak pięknie brzmi – czy można się nie cieszyć?
Na pierwszy rzut oka ów projekt ma być reakcją na poczynania inwestora budowy hotelu – w skrócie powiedzmy – na miejscu budynku Miastoprojektu i chyba ma wychodzić naprzeciw protestom mieszkańców wobec tego co nieuchronnie

...
(Czas potrzebny na przeczytanie tego tekstu to około 6 minut i 37 sekund.)


01 Grudnia 2025

Park kulturowy Półwsie Zwierzynieckie

(393) dr inż. Feliks Stalony - Dobrzański

Park i to Kulturowy – jak pięknie brzmi – czy można się nie cieszyć?Na pierwszy rzut oka ów projekt ma być reakcją na poczynania inwestora budowy...
(Czas potrzebny na przeczytanie tego tekstu to około 6 minut i 37 sekund.)


25 Listopada 2025

NASZ WYWIAD. Ppłk Radziwon: Tusk sprowokował konfrontację służb z opozycją. Za to odpowiada się przed sądem wojskowym

(1039) Michał Kursun

„Zamiast konfrontacji aparatu państwa z działaniami obcych służb, mamy sprowokowaną przez premiera Tuska konfrontację służb z opozycją. Powiem tak,...
(Czas potrzebny na przeczytanie tego tekstu to około 15 minut.)


17 Listopada 2025

Znikający napis na ogrodzeniu hotelu Miastoprojektu w Krakowie

(1267) Feliks Stalony - Dobrzański

Na ogrodzeniu terenu budowy hotelu, w skrócie powiedzmy na miejscu Miastoprojektu, pojawił się napis – baner. Co prawda wisiał krótko. lecz został...
(Czas potrzebny na przeczytanie tego tekstu to około 2 minuty i 50 sekund.)


15 Listopada 2025

Prezydent na meczu z Holandią. TVP nie pokazała go ani razu. Semka: To pokazuje śmieszną małostkowość tej ekipy

(1350) Redakcja w.polityce.pl

„Realizatorzy TVP w likwidacji bardzo likwidowali normalność przekazu. Niepokazywanie głowy państwa, która przyjeżdża na mecz, pokazuje śmieszną...
(Czas potrzebny na przeczytanie tego tekstu to około 1 minuta i 27 sekund.)


Cookies user preferences
We use cookies to ensure you to get the best experience on our website. If you decline the use of cookies, this website may not function as expected.
Accept all
Decline all
Analytics
Tools used to analyze the data to measure the effectiveness of a website and to understand how it works.
Google Analytics
Accept
Decline
Unknown
Unknown
Accept
Decline
Save